W auli Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie w piątek 1 grudnia 2017 r. odbyło się ogólnopolskie sympozjum naukowe pt. "Powstanie człowieka w ujęciu interdyscyplinarnym". Wśród prelegentów znaleźli się kosmolog, genetyk, ewolucjonista, filozof, antropolog i biblista. Organizatorem była tarnowska sekcja Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. W sympozjum udział wzięli klerycy I i II roku naszego seminarium wraz z prefektem studiów, ks. Łukaszem Ogórkiem SCJ. Poniżej prezentujemy plan spotkania.
ks. prof. dr hab. Michał Heller (Katedra Filozofii Przyrody, UPJPII w Krakowie)
Projekt czy przypadek?
Czy Wszechświat jest dziełem przypadku, czy zamierzonego projektu? Czy warunki początkowe Wszechświata są czymś przypadkowym, czy koniecznym? Co to jest przypadek? Czy nie niszczy on matematycznej harmonii Wszechświata? I czy nie wprowadza elementu irracjonalności do naszych zmagań ze zrozumieniem? Odpowiedzi na te pytania stanowią nieunikniony kontekst zagadnienia życia i człowieka.
***
dr Wioleta Nowaczewska (Katedra Biologii Człowieka, Uniwersytet Wrocławski)
Śladami ewolucyjnej historii człowieka
Kiedy po raz pierwszy pojawiły się na naszej planecie istoty człowiekowate? Jak wygląda nasze ewolucyjne drzewo genealogiczne? Kim byli bezpośredni przodkowie kopalnego Homo sapiens? Co łączyło najstarszych przedstawicieli naszego gatunku z neandertalczykami i denisowczykami? Choć nasza odległa ewolucyjna przeszłość kryje jeszcze wiele tajemnic, to jednak niektóre z nich jesteśmy w stanie poznać.
***
prof. dr hab. Jan Kozłowski (Wydział Biologii i Nauk o Ziemi, UJ w Krakowie)
Powstanie cech specyficznie ludzkich - moment czy proces?
W historii Homo sapiens od pewnego momentu ewolucja kulturowa zdominowała ewolucję biologiczną. Czy jednak powstanie człowieka rozumnego wiązało się z jakąś jednorazową wielką zmianą, czy też było wynikiem ciągu drobnych zmian ewolucyjnych?
***
prof. dr hab. Ewa Bartnik (Instytut Genetyki i Biotechnologii, Uniwersytet Warszawski)
Czy istnieją geny człowieczeństwa?
Gdy zaczęto ustalać sekwencje DNA wielu różnych organizmów, okazało się, że człowiek i szympans są do siebie bardzo podobne - różnica wynosi 1-2 %. Czy jeśli znajdziemy różnice to będziemy wiedzieć, dlaczego szympansy nie wynalazły alfabetu? Czy to jest kwestia genu czy genów, czy może jest to bardziej skomplikowane?
***
ks. dr Tomasz Maziarka (Katedra Filozofii, WT Sekcja w Tarnowie UPJPII w Krakowie)
Powstanie człowieka w ujęciu emergentyzmu
Formułowanie się obrazu świata podyktowane teorią "Wielkiego Wybuchu" oraz biologiczną teorią ewolucji domaga się ponownego określenia miejsca człowieka w świecie przyrody. Jedną z filozoficznych teorii dokonującą ontologicznej interpretacji procesów ewolucyjnych jest emergentyzm, który zauważa nieredukowalność "nowych jakości" pojawiających się w rozwoju Wszechświata. Czy teoria emergencji może pomóc w uchwyceniu duchowego programu człowieka?
***
ks. prof. dr hab. Janusz Lemański (Katedra Egzegezy i Teologii Biblijnej, Uniwersytet Szczeciński)
"Imago Dei". W poszukiwaniu źródeł i znaczenia biblijnej koncepcji antropologicznej.
Debata nad właściwym znaczeniem tej biblijnej koncepcji Imago Dei toczy się od wieków. Aktualne analizy egzegetyczne, wykorzystując z powodzeniem materiał archeologiczny, pozwalają nie tylko na nowe spojrzenie na samo rozumienie tej kapłańskiej koncepcji, ale odkrycie zarazem, że nie pozostała ona tylko "samotną wyspą" w obrębie tekstów kapłańskich, lecz doczekała się wyraźnej modyfikacji w obrębie innych tekstów z "prehistorii biblijnej".
***
ks. dr hab. Janusz Królikowski, prof. UPJPII (Katedra Teologii Dogmatycznej WTST UPJPII w Krakowie)
Specyfika człowieka jako stworzenia a ewolucja
Człowiek stworzony przez Boga, tak jako go widzi tradycja biblijna, posiada wiele cech specyficznych, wyróżniających go spośród wszystkich stworzeń. Przede wszystkim nosi w sobie doświadczenie tego, że "zawdzięcza się" Bogu. Odpowiadając na to doświadczenie wdzięcznością, kieruje się do Boga jako swojego wypełnienia. W jaki sposób na to doświadczenie wpływa ewolucyjny obraz świata: ogranicza je, czy też pozwala je pogłębić?
